Gedeon, Johanna2024. március 28., csütörtök
Föld

Útban a „zöld” gumiabroncs felé

National Geographic Magyarország

Napjainkban nagy hangsúlyt kapnak a „zöld” fejlesztések, ennek köszönhetően, talán már nincs messze, amikortól „zöld gumiabroncsos” autók járhatják az utakat.

Gumipitypang
Fotó: fraunhofer.de

A gumi őskoráról tudjuk, századokkal ezelőtt is ismerték egyes népek: Pietro Martire d’Anghiera történetíró 1525-ben arról számolt be, Mexikóban rugalmas labdával játszó őslakosokat látott. 1736-ból a francia Charles Marie de la Condamine említendő, Európaiként ő látott először kaucsukfát; ő találta ki a latex kifejezést a tej spanyol neve (leche) alapján; nevét őrzi a gumióvszer idegen eredetű neve, a kondom.

Kaucsukfa
Fotó: Wikipedia

Latexet tartalmazó növényfajból sok ezret ismernek a biológusok, közte eperfafélék, meténgfélék, őszirózsafélék, kutyatejfélék fajait, például az afrikai homoki sárgabarackszőlőt (Landolphia kirkii) vagy a régen golflabdákhoz használ karibi Ausubo fát (Manilkara bidentata). Lakások dísznövénye a fikusz, őserdei változatai méretesebbek, mediterrán környezetben fatermetűek, 1900 előtt ebből is nyertek alapanyagot, de tejnedvének kinyerése (sejtnedvei vizes emulziója miatt) nem volt kifizetődő. A gumialap gazdaságos kinyeréséhez csak pár faj használható, pedig az igény óriási. Serge Palu és Daniel Pioch, a franciaországi mezőgazdasági kutatóintézet, a Cirad munkatársai a 2010-es, Montpellier-ben megrendezett A természetes gumi jövője elnevezésű, nemzetközi konferencián kiemelték, miután „kína egyedül feléli a világ gumitermelésének 30 százalékát, felmerült, hogy a kaucsukfa (Hevea brasiliensis) képes lesz-e kielégíteni a növekvő keresletet.”

A természetes kaucsuk a vulkanizálással nyert gumi legfőbb alapanyaga – az Amazonas és az Orinoco folyók mentén honos gumifából nyerik. Legfőbb riválisa a sivatagos területeken honos guayule  (Parthenium argentatum), mert ez a cserje nem okoz allergiát vagy legalábbis kevésbé allergén, alapja lehet katétereknek, sebészkesztyűknek, már készültek prototípusok.

Guayule
Fotó: Wikipedia

A guayule-t a Continental Mexican Rubber Company nevű gumigyár már 1900 táján használta autógumi-gyártáshoz, de nem sikerült autógumit előállítani, ahogy az Egyesült Államokban sem, az 1920-as években.

Pár éve újabb növény is a gumikutatók látótérbe került, újra. A gyermekláncfű egyik keleti rokon faja, a gumipittypang (Taraxagum kok-saghyz) iránti érdeklődés idestova több évtizedes múltra nyúlik vissza. 1931-ben Sztálin az Összuniós Konferencián hazája iparának vezetői előtt tartott beszédében elmondta: „Hazánknak mindene megvan, kivéve a gumit. De egy-két év, és nekünk is lesz gumink.” A terv tehát mondhatni megszületett, ám a vágyott siker elmaradt. Később, a 20. század közepe tájékán több országban is próbálkoztak termesztésével, de lassan mindenütt abbamaradt.

Egy magyar származású, évtizedek óta az amerikai Ohióban élő kutatónő is foglalkozik a gumipitypanggal. Mint azt Puskás Judit, az ohiói Akron Egyetem alá tartozó BioMakromolekuláris Mérnöki Kutató Csoport vezető professzora elmondta: „A gumipitypang molekuláris alapja ugyanaz a cis-1,4-poliizoprén, mint a kaucsukfa gumija.”

A német Continental gumiabroncsgyár a Fraunhofer Intézettel végzett közös munkája kézzelfogható eredményhez vezetett: Németországban és Svédországban már tesztelik a WinterContact TS 850 P mintázatú Taraxagum™ gumiabroncsokat, melyek futófelülete kizárólag a gumipitypang gyökeréből nyert gumiból készült. Terveik szerint öt-tíz év múlva már a sorozatgyártás is folyhat.

Véget ért egy klímamérnöki kísérlet

Véget ért egy klímamérnöki kísérlet

Úgy döntöttek, befejezik a Harvard Egyetem kis léptékű klímamérnöki kísérleteinek sorozatát, a SCoPEx-et.

Hogyan nőhetett ekkorára a Denali?

Hogyan nőhetett ekkorára a Denali?

Észak-Amerika legmagasabb hegycsúcsa 6190 méteres tengerszint feletti magasságú, és több mint 2700 méterrel nyúlik a környezete fölé.

A világ legdélebbi postahivatala

A világ legdélebbi postahivatala

A postát egy alapítvány üzemelteti, a közvetlen szomszédok pedig elegáns frakkot hordva csúszkálnak a hóban.

Kína nem beszél, csak halad

Kína nem beszél, csak halad

A kínai űripar hatalmas lépésekkel halad előre, nemrégiben indították el a Hold körül kiépülő kommunikációs átjátszó műholdrendszer új tagját.

Még több holdrengés

Még több holdrengés

1969-1977 között mintegy 13 ezer holdrengésről készítettek méréseket a Holdon elhelyezett szeizmométerek, legalábbis eddig így tudtuk.

National Geographic 2024. márciusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket